Fortuna

W poprzednim poście pisałam o jednej z ważnych dla naszego narodu i państwa polskiego fundacji - 'Ossolineum'.
Takich form prawnych w przedwojennej Polsce było dużo. Finansowano różne przedsięwzięcia.
Niedawno w "W Sieci Historii' znalazłam wzmiankę o fundacji, mającej na celu prowadzenie prac badawczych nad rakiem i gruźlicą.
Przecierałam oczy ze zdumienia, czytając artykuł Damiana Sitkiewicza-  ' Jakub hr. Potocki wielki społecznik i arystokrata '.
Poza wspieraniem muzealnictwa, obronności kraju, pomocą ubogim hrabia był fundatorem
 i dobroczyńcą w wielu dziedzinach.. Do zbiorów Ossolineum przekazał m.in. obraz Jana Matejki Unia Lubelska.

Mawiał:
" Majątek swój chcę uczynić wartością trwale pożyteczną dla kraju i ludzkości ".

Raka i gruźlicę uznawał za choroby szczególnie gnębiące ludzkość".
 Przed jego śmiercią - w 1932 roku otwarto Instytut Radowy, stworzony z inicjatywy Marii Skłodowskiej- Curie, która ofiarowała rad...
W 1934 roku hr. Jakub Potocki zapisał cały swój majątek, wartości 37 milionów złotych, na fundację dla badań nad rakiem i gruźlicą.
Instytucja otrzymała także wyposażenie dworów, pałaców, kamienic, meble, sprzęty domowe, gospodarcze, srebra stołowe, szacowane na 2 miliony złotych.
Dyktując testament  hr. Jakub Potocki, jeden z najbogatszych Polaków, wyrażał nadzieję, że nastąpi ogromny rozwój badań nad tymi chorobami :

...' Pragnę, by Polska przodowała innym narodom, w zdobywaniu postępów w lecznictwie i niesieniu pomocy cierpiącym '.....

Decyzja o stworzeniu fundacji była bardzo trafna, pomimo początkowych kłopotów z wykonawcami testamentu, gospodarka jej przynosiła bardzo duże zyski, które pozwalały na utworzenie filii fundacji w Wilnie, kierowanej przez Kazimierza Pelczara . Nastąpił rozwój badań nad gruźlicą, fundowano stypendia krajowe i zagraniczne, z których korzystali lekarze i pracownicy naukowi....

Fundacja, pomimo zmiany ustroju 1944- 89 r. przetrwała do dzisiaj. Niestety nie posiada już niezbędnych dla rozwoju nauki finansów........
Mam nadzieję, że czytaliście o Skoku pani minister na jajo.



Po śmierci Hrabiego ' Kurier Warszawski ' pisał :
Niezwykle skromny, pracowity, uczynny śp. Jakub Potocki nie lubił, gdy o nim mówiono i pisano, nie znosił blichtru zewnętrznego.... dawał przykład jak żyć, a nie lansować się....

 „Dążąc do tego, by majątek odziedziczony po przodkach stał się wartością trwale pożyteczną, a uważając, że obowiązkiem mym jako człowieka obdarzonego wyrokami boskimi dobrami majątkowymi oraz szczytnymi tradycjami najlepszych synów mego Rodu – jest przyczynienie się do ulżenia doli ludzkości, a Narodu Polskiego w szczególności, postanawiam mój majątek na utworzenie Fundacji, która by przyczyniła się do ulżenia doli obywateli należących do Państwa Polskiego, zmniejszając cierpienia ludzkie spowodowane niezwalczonymi dotychczas przez badawczą myśl ludzką chorobami, a w szczególności rakiem i gruźlicą".

W listopadzie 1939r. przeprowadzona na zebraniu Zarządu Fundacji analiza posiadanego stanu majątkowego wykazała, iż prawie 4/5 obszaru wszystkich majątków Fundacji znalazło się w sferze okupacji sowieckiej. Fundacja straciła nad nimi całkowity nadzór, a los ich do końca pozostał nieznany. Reszta majątków pozostawała pod okupacją niemiecką i również nigdy nie została oddana Fundacji.
Po wojnie, pozostające w granicach Polski majątki niestety rozparcelowano.
Jedynymi dobrami jakie pozostały Fundacji w spadku po Jakubie hr. Potockim były niesprzedane nieruchomości we Francji oraz odsetki od kwot uzyskanych ze sprzedaży posiadłości przed wojną, zdeponowane w bankach francuskich. Umożliwiły one wznowienie działalności tej fundacji w okresie powojennym.

Dzisiaj-  rak dotyczy coraz większej liczby osób, gruźlica znowu gnębi ludzi...., a Polska w ogonie Europy....

& 

 

Miałam pisać rzadziej i rzadziej tutaj bywać. Nic, a nic mi to nie wychodzi.
Myślę o Magdzie.

W jej przypadku choroba przyśpieszyła.
Magda nie jest wyimaginowaną osobą- żyje realnie i nie podszywa się pod chorą na raka.
Jest chora ..
Stworzyła kochającą  się rodzinę, której sama nie miała. Ma małą córeczkę,  która bardzo jej potrzebuje...
Kocha ją bezgranicznie...



Coraz chłodniej na dworze, trzymajcie się zatem ciepło.
Dziękuję za wszystkie miłe słowa i ciepłe myśli. 



Materiały źródłowe:

W Sieci Historii
Newsweek
Wikipedia