Kopijnik

Kopijnik ?
Żeby uzyskać odpowiedź na to pytanie, powinniśmy przyjechać do Batorza na Roztoczu, w województwie  lubelskim.

Bez trudu  znajdziemy Kościół pw. św. Stanisława Biskupa i Męczennika

 Budowla w stylu neoromańskim wybudowana  została w 1883 roku, ze składek parafian. W ołtarzu  znajdują się trzy obrazy:

św. Stanisława Biskupa z 1891 roku pędzla Wojciecha Gersona, Św. Anioła Stróża - Archimowicza i mały obraz MB Nieustającej Pomocy.

Bez problemów dotrzemy też do miejscowego cmentarza, gdzie



  znajduje się grób Marcina Borelowskiego

i kopijnik - drewniany nagrobek słupowy . 

 

Idac drogą przy cmentarzu dochodzimy do  rzeczki, pokonujemy ją i kierujemy się dalej lessowym, malowniczym wąwozem pod górę. Docieramy do  szczytu  wzgórza, gęsto porośniętego lasem. To  Sowia Góra, u zbocza której leży wieś Batorz.  

Na końcu wąwozu, widoczny jest mały kopiec porośnięty trawą,  

Przy kopcu postawiono drewniany krzyż, kolejny kopijnik i tablicę pamięci w języku węgierskim.

Na kopcu umieszczona została tablica z wizerunkiem Marcina Borelowskiego.

 

Marcin Borelowski, pseudonim Lelewel był pułkownikiem w Powstaniu Styczniowym. Dowodził oddziałem powstańców styczniowych, który stoczył i wygrał bitwę z wojskami rosyjskimi.

Rozegrała się ona 6 września 1863 roku pod miejscowością Panasówka na Roztoczu.

Wygrali ją Polacy, u których boku walczył oddział żołnierzy węgierskich. Była to jedna z największych bitew Powstania Styczniowego.

 

Po tym starciu część oddziału powstańców wraz z Marcinem Borelowskim udała się w kierunku Goraja. W czasie marszu zostali zaatakowani  przez oddział rosyjski we wsi Otrocz, po czym wycofali się do Batorza.

Powstańcy zostali zaskoczeni przez wroga podczas przygotowań do zasadzki na oddziały rosyjskie. Walka rozegrała się właśnie w wąwozach, przecinających Sowią Górę. Oddział powstańców został rozbity.

Zginął Marcin Borelowski-Lelewel wraz z trzydziestoma powstańcami i węgierskim dowódcą żołnierzy, którzy wspierali powstańców - majorem Wallisch.

 

Na tablicy umieszczonej na kopcu widnieje już ledwo widoczny napis:

 

       " Przechodniu, powiedz Ojczyźnie, że za ukochanie Jej, tuśmy polegli "

 

We wrześniu 1993 roku Ambasada Węgier w Polsce ufundowała na cmentarzu w Batorzu drewniany pomnik, zwany kopijnikiem, dla uczczenia Węgrów biorących udział w bitwie pod Batorzem.

  W sumie, w Powstaniu Styczniowym polskich powstańców wspierało blisko 400 ochotników węgierskich, w zamian za polską pomoc, w Wiośnie Ludów 1848 roku.

  

Wychodzimy z lasu i idziemy pośród pól Roztocza, gdzie gryka, jak śnieg biała.

 Dzięcieliny nie zauważyłam. 

 Docieramy do miejscowości Otrocz .

Wśród zabudowań wyróżnia się Kościół pod wezwaniem Najświętszej Maryi Panny, wybudowany w 1872-74,  jako świątynia greko- katolicka, rok później zamieniona na prawosławną.
 Krótko o dziwnej historii kościoła przeczytamy tutaj



Liczne kapliczki  

 

 Niestety mam z tej miejscowości tylko kilka zdjęć.

 Zachwyciła mnie ogromna ilość pięknych kwiatów, wzdłuż  bardzo długiego chodnika i obok kapliczek- dzieło mieszkańców ( brak zdjęcia ). 

 

Powstańcy Styczniowi byli bardzo uprzywilejowaną grupą II RP i wcale nie taką małą,

Wolnej Polski doczekało 3644, a w 1939 r. było ich jeszcze 58.

21 stycznia 1919 roku Józef Piłsudski wydał rozkaz specjalny, na mocy którego Weterani Powstania Styczniowego uzyskali uprawnienia żołnierzy Wojska Polskiego.

Przyznano im stałą pensję państwową, prawa weterana. Cieszyli się społecznym szacunkiem.

Nosili specjalne fioletowe mundury, rogatywki ozdabiane srebrnym orłem i biało- czerwoną kokardą.

Dla nich uruchomiono specjalne schronisko na warszawskiej Pradze- Św. Teresy.

W 1930 roku przyznano, żyjącym jeszcze weteranom Krzyż Niepodległości.

Traktowani byli, jak żywe pomniki.

Najdłużej żyjącym weteranem był Feliks Bartczuk, któty zmarł w 1946, w wieku 100 lat. 

Był on honorowym żołnierzem AK. W czasie działań wojennych chodził w mundurze, w czapce bez orzełka, żeby nie dostał się w ręce okupantów.

 

Kiedy wybuchło powstanie moi pradziadkowie byli niemowlętami.

Idee niepodległościowe przekazywano z pokolenia na pokolenie.

W takiej samej intencji walczyli Legioniści i żołnierze Wojska Polskiego, w okresie II- giej wojny światowej.

 

Na południe od Brześcia nad Bugiem ( 4 km ),  pobudowano w 1938 roku nowoczesne osiedle wojskowe i Centrum Wyszkolenia Obrony Przeciwlotniczej i Przeciwgazowej. Na cześć Przywódcy Powstania Styczniowego nosiło ono nazwę Trauguttowo.

Tam mieszkał z żoną i pracował mój Stryj.

 

Pobudowane za 6 mln zł Trauguttowo przetrwało do dzisiaj i nazywa się Jużnyj Wojennyj Gorodok czyli Południowe Miasteczko Wojskowe. Nie można go fotografować, bo to białoruski obiekt wojskowy.

Chciałabym  je zobaczyć.

......................................................................................................................................................................

 

 

 

Za pomoc jeńcom rosyjskim Niemcy spacyfikowali wieś  Otrocz  14 października 1942 r, zabijając 21 osób , wraz z  ks. A. Padzińskim. W okresie całej wojny śmierć z rąk niemieckich okupantów i sowieckiego NKWD poniosło 58 osób.

 

W latach 1945-1946 prawosławnych mieszkańców Otrocza przesiedlono na Ukrainę.  Trafili oni do kołchozów w okolice Łucka i Włodzimierza na Wołyniu.

 W Polsce pozostało  7 rodzin. Z biegiem czasu uległy one polonizacji i przeszły na katolicyzm. Opuszczone gospodarstwa objęli mieszkańcy z okolicznych wsi.

 

....................................................................................................................................................................



Ciekawostka na zimowe dni: w Batorzu otworzono trasę narciarską .